Namazla ilgili ilk ciddi eğitim çocukluk dönemiyle başlar ki ileriki yaşlarda namaz çocukta bir meleke hâline gelebilsin. Bunun için de anne-babanın namaz ehli olması gerekir. Çünkü çocuk taklit döneminde ebeveynini namaz kılarken gördüğünde kendisi de namazı kavrar ve hayatında namaza yer verir. Çocukların sapıtmaması için namaz mutlaka emredilmelidir. Rabbimiz namazı terk etmekle sapıtmak arasındaki ilgiyi şu ayette kurmuştur: 

“فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا” 

“Daha sonra onların arkalarından gelen nesil namazı terk edip (kötü) şehvetlerinin tutkusuna kapıldıklarından dolayı cehennemin dibini boylayacaklardır.”[1] Bu ayetteki “أَضَاعُوا الصَّلَاةَ” ifadesinden kasıt, namazlarını tehir ettiler; geciktirdiler demektir. Ulema; “şayet terk edecek olsalardı küfre girerlerdi” demişlerdir.[2] Çocuklarının sapıtmasından ve kendilerinin de kâfir ebeveyni olmalarından korkanlar, ideal bir dua olan Hz. İbrahim’in şu duasını içselleştirsinler ve fiili bir dua olarak da gereğini yapsınlar: 

“رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاَةِ وَمِن ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء” 

“Rabbim! Beni ve soyumu namazı hakkıyla ikame edenlerden kıl. Ey Rabbim! Dualarımı kabul buyur.” [3] Fiili dua bağlamında Hz. İsmail, çocuklarına küçük yaşta namazı emretmek suretiyle bütün Müslümanlara örnek olmuştur: 

“وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِندَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا” 

“Rabbinin kendinden razı olduğu (bir peygamber olan İsmail), aile bireylerine namazı ikame etmelerini ve zekât vermelerini emrederdi.”[4] Eserde varit olduğuna göre çocuk sağını solundan ayırt ettiğinde namaz kılması emredilir.[5] Bu uyarılara rağmen Kur’an kültüründen ve bilgisinden uzak aileler, güya çocuklarına şefkatlerinden veya zorlama yapmak istemediklerinden dolayı onlara namazla ilgili hiçbir uyarı yapmazlar. Hâlbuki ahiret hayatı hem ebedi hem de çok zordur. Bu münasebetle asıl merhametsiz anne-babalar çocuklarını namazla tanıştırmayan veya namazlarını geçirmelerine göz yumanlardır. Şu husus da iyi bilinmeli ki dinde zorlama baştan itibaren tercihini kâfirlikten yana yapanlar içindir. Eğer kişi Müslüman olduğunu ikrar ederse, Müslümanlığın tekliflerine uymak zorundadır; uymayacak olursa zorlama yapılır. Kimse “dinde zorlama yoktur” ayetini bağlamından kopuk okuyarak kendini bilmeden kâfir yerine koymasın.

[1]     Meryem 19 / 59.

[2]     Nahhas, Ebu Cafer, Mean!i-l Kur’an, c. IV, s. 341.

[3]     İbrahim 14 / 40.

[4]     Meryem 19 / 50.

[5]     Abdürrezzak, Musannef, c. IV, s. 153.

MEHMET SÜRMELİ